علائم حاملگی خارج رحمی: علل، راه های پیشگیری و درمان

بارداری با لقاح تخمک توسط اسپرم آغاز می شود و با اتصال آن به پوشش داخلی رحم ادامه می یابد. گاهی اوقات تخمک بارور شده در خارج از حفره رحم کاشته می شود و رشد می کند که به آن حاملگی خارج رحمی می گویند. دانستن علائم این بارداری بسیار مهم است. زیرا این وضعیت خطرناک است و می تواند جان مادر را به خطر بیندازد.

در بیشتر موارد، حاملگی خارج از رحم در لوله فالوپ (لوله فالوپ) رخ می دهد که تخمک را از تخمدان به رحم می برد. البته این احتمال وجود دارد که در نواحی دیگری مانند تخمدان، حفره شکمی یا دهانه رحم نیز ظاهر شود.

حاملگی خارج از رحم نمی تواند به طور طبیعی ادامه یابد. زیرا تخمک بارور شده زنده نمی ماند و بافت در حال رشد در صورت عدم درمان منجر به خونریزی داخلی و مرگ مادر می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این وضعیت بالقوه خطرناک، این مقاله از مجله اینترنتی مگ عالیه تا آخر بخوانید.

بارداری خارج از رحم چیست؟

به طور معمول، تخمک پس از لقاح باید از طریق لوله فالوپ به رحم رفته و در دیواره آن کاشته شود. حاملگی خارج از رحم زمانی رخ می دهد که تخمک بارور شده در خارج از رحم و در جایی دیگر در شکم رشد کند.

در بیش از 90 درصد موارد، تخمک به لوله فالوپ متصل می شود که به آن حاملگی لوله ای می گویند.

اغلب اوقات، حاملگی خارج از رحم در هفته های اول بارداری اتفاق می افتد، زمانی که شما حتی نمی دانید باردار هستید.

علل حاملگی خارج رحمی

اگر تخمک بارور شده در مسیر رسیدن به رحم در لوله فالوپ گیر کند، حاملگی لوله ای رخ می دهد که شایع ترین نوع حاملگی خارج از رحم است.

این مشکل زمانی رخ می دهد که لوله فالوپ به دلیل التهاب یا تغییر شکل آسیب دیده باشد. عدم تعادل هورمونی یا رشد غیر طبیعی تخمک بارور شده نیز می تواند در این وضعیت نقش داشته باشد.

افرادی که در معرض خطر حاملگی خارج رحمی هستند

خطر حاملگی خارج از رحم در زنان بالای 35 سال بیشتر است. عوامل دیگری که احتمال بروز این مشکل را افزایش می دهند عبارتند از:

• سابقه بارداری خارج از رحم: اگر قبلاً علائم حاملگی خارج از رحم را تجربه کرده اید، به احتمال زیاد در بارداری های بعدی از آن رنج خواهید برد.

• التهاب یا عفونت: عفونت های مقاربتی مانند سوزاک یا کلامیدیا باعث التهاب لوله ها و سایر اندام های مجاور می شوند و خطر حاملگی خارج از رحم را افزایش می دهند.
• درمان ناباروری: برخی از مطالعات نشان می دهد که لقاح آزمایشگاهی (IVF) یا درمان های مشابه و همچنین خود ناباروری، احتمال بروز این مشکل را افزایش می دهد.
• جراحی لوله فالوپ: جراحی برای ترمیم لوله فالوپ مسدود شده یا آسیب دیده می تواند خطر حاملگی خارج از رحم را افزایش دهد.
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن قبل از بارداری می تواند خطر حاملگی خارج از رحم را افزایش دهد. هر چه بیشتر سیگار بکشید، احتمال بروز این مشکل بیشتر می شود.
• چند روش برای جلوگیری از بارداری: شانس باردار شدن با استفاده از دستگاه داخل رحمی (IUD) بسیار کم است. با این حال، اگر با وجود داشتن IUD باردار شوید، به احتمال زیاد بارداری شما خارج از رحم است.

توبکتومی (بستن لوله ها) یک روش دائمی پیشگیری از بارداری است که ممکن است گاهی اوقات موفقیت آمیز نباشد. اگر بعد از توبکتومی باردار شوید، احتمال زیادی وجود دارد که تخمک در خارج از رحم کاشته شود.

علائم حاملگی خارج رحمی

ممکن است در ابتدا متوجه هیچ علامتی نشوید. با این حال، برخی از زنان علائم یا علائم معمول بارداری مانند تاخیر در پریود، حساسیت سینه ها و حالت تهوع را تجربه می کنند. با رشد تخمک بارور شده، علائم و نشانه ها آشکارتر می شوند.

اگر تست بارداری انجام دهید، نتیجه مثبت خواهد بود. اما حاملگی خارج از رحم نمی تواند به طور طبیعی ادامه یابد و باید آن را درمان کنید.

اولین علائم هشدار دهنده

خونریزی خفیف واژینال و درد لگن اغلب اولین علائم حاملگی خارج از رحم هستند. اگر خون از لوله فالوپ نشت کند، ممکن است درد در شانه خود احساس کنید یا نیاز فوری به اجابت مزاج داشته باشید. استفراغ، گرفتگی شکم، درد در یک طرف بدن، سرگیجه و ضعف از دیگر علائم حاملگی خارج از رحم هستند.

علائم اورژانسی

اگر تخمک بارور شده در لوله فالوپ به رشد خود ادامه دهد، می تواند باعث پارگی لوله و خونریزی شدید در شکم شود. سرگیجه، غش و درد شدید شکم به خصوص در یک طرف بدن از جمله علائم این وضعیت خطرناک است.

عوارض حاملگی خارج رحمی

عدم توجه به علائم حاملگی خارج از رحم می تواند منجر به خونریزی شدید و مرگ مادر شود. زیرا رشد تخمک در لوله فالوپ منجر به پارگی آن می شود.

نحوه تشخیص حاملگی خارج از رحم

معاینه لگن به پزشک کمک می کند تا محل درد یا توده را در لوله فالوپ یا تخمدان تعیین کند. اما پزشک با این روش نمی تواند حاملگی خارج از رحم را تشخیص دهد و به همین دلیل آزمایش خون و سونوگرافی را تجویز می کند.

تست حاملگی

برای تایید بارداری، پزشک سطح گنادوتروپین جفتی انسان (hCG) را در خون اندازه گیری می کند که در دوران بارداری افزایش می یابد. این آزمایش خون ممکن است هر چند روز یکبار تکرار شود تا زمانی که سونوگرافی حاملگی خارج از رحم را تایید یا رد کند (معمولاً 5 تا 6 هفته پس از لقاح).

سونوگرافی

سونوگرافی ترانس واژینال به پزشک امکان می دهد محل دقیق بارداری را ببیند. برای انجام این آزمایش، یک دستگاه گرز مانند وارد واژن می شود و تصاویری از رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ ایجاد می شود و با استفاده از امواج صوتی به مانیتور ارسال می شود.

سونوگرافی شکم که در آن پزشک پروب دستگاه را روی شکم حرکت می دهد، برای تایید بارداری یا ارزیابی خونریزی داخلی استفاده می شود.

تست های دیگر

از شمارش کامل خون (TGS) برای بررسی کم خونی یا سایر علائم خونریزی استفاده می شود. اگر حاملگی خارج از رحم رخ داده باشد و نیاز به تزریق خون داشته باشید، پزشک با آزمایش خون گروه خونی شما را تعیین می کند.

راه های درمان حاملگی خارج رحمی

با توجه به اینکه تخمک بارور شده نمی تواند در خارج از رحم زنده بماند، پزشک باید آن را از بدن خارج کند تا از عوارض خطرناک جلوگیری شود. بسته به علائم حاملگی خارج رحمی و زمان تشخیص آن می توان از روش های درمانی زیر استفاده کرد:

دارودرمانی

اگر حاملگی خارج از رحم به سرعت تشخیص داده شود، می توان از دارویی به نام متوترکسات برای توقف رشد سلولی و تخریب سلول های موجود استفاده کرد. متوترکسات به صورت تزریقی تجویز می شود و قبل از مصرف باید تشخیص حاملگی خارج از رحم تایید شود.

پس از تزریق متوترکسات، سطح hCG دوباره اندازه گیری می شود تا اثربخشی درمان بررسی شود و مشخص شود که آیا به داروی بیشتری نیاز دارید یا خیر.

لاپاراسکوپی

سالپنگوستومی و سالپنژکتومی دو نوع جراحی لاپاراسکوپی هستند که برای درمان برخی از حاملگی های خارج از رحم استفاده می شوند. در این روش ها برش کوچکی در شکم نزدیک ناف ایجاد می شود و پزشک از لوله نازکی مجهز به دوربین و نور (لاپاراسکوپ) برای مشاهده لوله های فالوپ استفاده می کند.

سالپنگوستومی فقط بافت ایجاد شده در حاملگی خارج از رحم را بر می دارد، اما سالپنژکتومی هم بافت و هم لوله فالوپ را برمی دارد. اینکه پزشک شما چه روشی را توصیه می کند بستگی به میزان خونریزی شما و شکستگی یا عدم شکست لوله دارد.

جراحی فوری

اگر خونریزی بارداری شدید باشد، به جراحی اورژانسی نیاز خواهید داشت. جراحی را می توان با لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی (ایجاد یک برش بزرگ در شکم) انجام داد.

وقت دکتره

در صورت مشاهده علائم حاملگی خارج از رحم که شامل موارد زیر است، حتما به پزشک مراجعه کنید:

• درد شدید شکم یا لگن همراه با خونریزی واژینال
• سرگیجه شدید یا غش
• درد شانه

راه های پیشگیری از حاملگی خارج رحمی

هیچ راهی برای جلوگیری از حاملگی خارج از رحم وجود ندارد، اما می‌توانید با راهکارهای زیر احتمال وقوع آن را کاهش دهید:

• برای جلوگیری از عفونت های مقاربتی و کاهش خطر بیماری التهابی لگن در حین رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.
• اگر سیگار می کشید، قبل از اقدام به بارداری آن را متوقف کنید.

آخرین کلمه

اگر تخمک پس از لقاح به جایی خارج از رحم بچسبد، نمی تواند نوزاد شود و در صورت ادامه بارداری، جان مادر را به خطر می اندازد. بنابراین، در صورت مشاهده علائم حاملگی خارج رحمی از جمله خونریزی واژینال، سرگیجه، ضعف، سبکی سر و درد شدید شکم، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

لوله های فالوپ به اندازه رحم انعطاف پذیر نیستند و اگر تخمک به جای رشد در داخل رحم در داخل آنها شروع به رشد کند، ممکن است پاره شود و باعث خونریزی داخلی شود. برای جلوگیری از آسیب به لوله فالوپ و سایر اندام های حفره شکمی، خونریزی داخلی و مرگ، لازم است بلافاصله حاملگی خارج از رحم را درمان کنید.

سوالات متداول