Camellia sinensis نام گونه ای از تیره کاملیا است که از برگ های آن چای سیاه و سبز تولید می شود. این نوشیدنی که طرفداران زیادی دارد، در 5000 سال پیش ابتدا به دربار پادشاهان و سپس به خانه های مردم راه یافت. امروزه بیشتر مردم چای سبز را بهتر از چای سیاه می دانند، اما در این مقاله می خواهیم در مورد مفیدتر بودن چای سبز یا سیاه صحبت کنیم.
روش های فرآوری چای سبز و سیاه
ابتدا باید بدانیم چای سیاه و سبز چگونه تولید می شود. در واقع، نحوه فرآوری چای همان چیزی است که چای سیاه را از چای سبز متمایز می کند.
چای سیاه بر خلاف چای سبز، تحت فرآیند اکسیداسیون قرار می گیرد و این مرحله آن را از چای سبز متمایز می کند. ابتدا برگ های چای در معرض هوا قرار می گیرند تا فرآیند اکسیداسیون شروع شود، درست مانند زمانی که سیب یا موز برای مدت طولانی در معرض هوا قرار می گیرد و قهوه ای می شود. این فرآیند باعث افزایش طعم محصول نهایی می شود. چای سبز خیلی کم اکسید می شود و بنابراین رنگ سبز طبیعی خود را حفظ می کند و طعم ملایم تری دارد.
تفاوت طعم چای سبز و سیاه
طعم چای سیاه قوی و مشخص است و رنگ آن بسته به زمان دم کشیدن از کهربایی تا قهوه ای تیره متغیر است. برخی از انواع چای سیاه نیز طعمی مانند مالت، میوه، دود و ادویه دارند.
در میان انواع چای، رنگ سبز متنوع ترین طعم و عطر را دارد. گیاهی، گیاهی، آجیلی و گلی از طعم های این چای هستند. همچنین چای سبز نسبت به چای سیاه تلخی کمتری دارد.
محتوای کافئین چای سیاه و سبز
چای سیاه کافئین بیشتری نسبت به چای سبز دارد. به عنوان مثال، یک فنجان (230 میلی لیتر) چای سیاه حدود 39 تا 109 میلی گرم کافئین دارد، در حالی که همین مقدار چای سبز تنها حدود 35 میلی لیتر کافئین دارد. البته چای سبز و سیاه هر دو نسبت به قهوه کافئین کمتری دارند. از سوی دیگر، چای سبز حاوی اسید آمینه ای به نام L-theanine است که به افزایش تمرکز و کاهش تا حدی آسیب های ناشی از کافئین کمک می کند.
فواید رایج چای سبز و سیاه
روش های فرآوری چای سبز و سیاه منجر به تشکیل ترکیبات زیست فعال منحصر به فرد در آنها می شود که هر یک از چای ها فواید متفاوتی برای بدن دارند. با این حال، برخی از فواید برای هر دو نوع چای مشترک است که در زیر فهرست کرده ایم.
1. اثرات آنتی اکسیدانی
چای سبز و سیاه هر دو حاوی گروهی از آنتی اکسیدان ها به نام پلی فنول هستند که مطالعات نشان می دهد از قلب محافظت می کند و خطر بیماری قلبی را کاهش می دهد. البته به گفته محققان، مصرف زیاد چای چه سبز و چه سیاه، مثلاً بیش از 4 فنجان در روز، نه تنها برای قلب مفید نیست، بلکه قلب را در معرض بیماری های قلبی قرار می دهد.
در عین حال، این آنتی اکسیدان ها استرس اکسیداتیو را کاهش می دهند که باعث افزایش رادیکال های آزاد در بدن و ایجاد بیماری های مزمن و سرطان به ویژه سرطان سینه می شود.
در مطالعات دیگر، این آنتی اکسیدان ها نقش مهمی در بهبود حساسیت به انسولین و تنظیم قند خون دارند.
2. کاهش فشار خون
به گفته محققان، ترکیبات فلاونوئید موجود در چای سبز یا سیاه باعث کاهش گرفتگی عروق خونی و در نتیجه بهبود فشار خون می شود.
3. محتوای کافئین
هر دو نوع چای حاوی کافئین هستند و هوشیاری و تمرکز را بدون ایجاد اضطراب و تحریک پذیری بهبود می بخشند.
4. کاهش کلسترول بد (LDL)
مطالعات نشان می دهد که چای سبز یا سیاه میزان کلسترول بد (LDL) را کاهش می دهد و از رسوب چربی در رگ ها و در نتیجه از حملات قلبی و سکته جلوگیری می کند.
فواید استثنایی چای سبز
برخی از خواص چای سبز در چای سیاه دیده نمی شود، از جمله:
- چای سبز حاوی آنتی اکسیدان اپی گالوکاتچین گالات (EGCG) است که از بدن در برابر بیماری های التهابی عصبی مانند بیماری آلزایمر محافظت می کند. هنگامی که پروتئین های تاو در مغز افراد به طور غیر طبیعی در داخل اعصاب به هم می چسبند و عملکرد این سلول ها مختل می شود، مرگ سلول های مغز رخ می دهد و در نهایت فرد به بیماری آلزایمر مبتلا می شود.
- در تحقیقات بیشتر در مورد چای سبز مشخص شده است که این نوشیدنی منجر به طول عمر بیشتر و همچنین کاهش احتمال ابتلا به سرطان پوست و پیری زودرس می شود.
- کافئین و ال تیانین موجود در چای سبز باعث کاهش اضطراب و حواس پرتی می شود و حافظه و حالات شناختی را بهبود می بخشد.
البته محققان می گویند تحقیقات بیشتری برای تعیین میزان و مکانیسم کامل اثرات محافظتی این چای در انسان مورد نیاز است.
عوارض جانبی احتمالی چای سبز
1. تحریک مخاط معده
وقتی چای سبز با معده خالی مصرف شود، پوشش داخلی معده را تحریک می کند و منجر به درد معده، یبوست یا حالت تهوع می شود. این چای ممکن است باعث رفلاکس اسید یا افزایش اسید معده در برخی افراد شود.
2. تداخلات دارویی
چای سبز با برخی داروها تداخل دارد. به عنوان مثال، می تواند اثر داروهای محرک را بیش از حد افزایش دهد یا اثربخشی داروهای فشار خون یا شیمی درمانی را کاهش دهد.
3. تاثیر منفی روی استخوان ها
تکرر ادرار ناشی از مصرف چای سبز کلسیم زیادی را از بدن دفع می کند که روی استخوان ها تاثیر منفی می گذارد.
4. تشدید اضطراب
مصرف زیاد کافئین باعث افزایش اضطراب در انسان می شود.
5. برای زنان باردار مضر است
مصرف زیاد چای سبز که منجر به کاهش اسید فولیک در بدن می شود، نوزادان زنان باردار را در معرض نقایص مادرزادی ناشی از کمبود اسید فولیک قرار می دهد.
6. برای مبتلایان به بیماری های کبدی مضر است
چای سبز به خصوص عصاره آن که به صورت مکمل به افراد عرضه می شود برای کبد مضر است.
فواید استثنایی چای سیاه
1. درمان افسردگی
طبق تحقیقات، نوشیدن 1 تا 4 فنجان چای در روز می تواند حدود 450 تا 600 میلی گرم کافئین را در بدن وارد کند که از فرد در برابر افسردگی محافظت می کند.
2. بهبود عمومی
بر اساس برخی شواهد علمی، چای سیاه تا حدودی سلامت استخوان ها را حفظ می کند و فشار خون را در افرادی که افت فشار خون پس از غذا تجربه می کنند، افزایش می دهد. علاوه بر این، پلی فنل و فلاونوئید موجود در چای سیاه باعث کاهش استرس اکسیداتیو، التهاب و احتمال سرطان زایی در بدن می شود.
علاوه بر این، در سال 2022، محققان 500000 مرد و زن 40 تا 69 ساله را مورد مطالعه قرار دادند و ارتباط کمی بین نوشیدن دو یا بیشتر فنجان چای سیاه در روز و کاهش خطر مرگ زودرس یافتند.
عوارض جانبی احتمالی چای سیاه
مصرف متعادل چای سیاه مشکلی برای بدن ایجاد نمی کند، اما مصرف بیش از 4 فنجان در روز عوارضی را به همراه خواهد داشت که از جمله آنها می توان به:
- اضطراب: به دلیل کافئین موجود در چای
- بیماری قلبی: بروز آریتمی قلبی به دلیل مصرف زیاد کافئین
- اختلال لخته شدن خون: کاهش سرعت لخته شدن خون
- دیابت: تاثیر منفی مصرف زیاد چای سیاه بر قند خون
- صرع و تشنج: به دلیل کافئین موجود در چای سیاه احتمال تشنج را در افراد مستعد به این بیماری افزایش می دهد و اثر داروهای ضد تشنج را کاهش می دهد.
- آب سیاه: افزایش فشار چشم در افراد مبتلا به گلوکوم و بدتر شدن وضعیت چشم
علاوه بر مشکلات فوق، چای سیاه باعث ایجاد مشکلات زیر نیز می شود:
- اختلالات گوارشی: اسیدیته معده با مصرف چای سیاه افزایش می یابد و برخی از افراد دچار سوزش معده یا سایر ناراحتی های معده می شوند.
- اختلال در جذب آهن: تانن موجود در چای سیاه به نوعی آهن موجود در گیاهان متصل می شود و از جذب آهن جلوگیری می کند. بنابراین گیاهخواران و افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن باید مراقب میزان مصرف چای سیاه باشند.
- وابستگی: مصرف زیاد چای سیاه انسان را به کافئین موجود در آن وابسته می کند. سپس قطع ناگهانی مصرف چای باعث بروز علائم ترک مانند سردرد، تحریک پذیری و خستگی می شود.
علاوه بر این، افرادی که از بیماری های حساس به استروژن مانند سرطان سینه، رحم و تخمدان یا فیبروم رحم و اندومتریوز رنج می برند، نباید چای سیاه مصرف کنند. زیرا این چای می تواند مانند استروژن عمل کند و این بیماری ها را بدتر کند.
آخرین کلمه
با توجه به توضیحاتی که در مورد چای سیاه و سبز دادیم، نمی توان قضاوت کرد که کدام بهتر از دیگری است. بهترین انتخاب بستگی به ذائقه و علاقه شما دارد و با توجه به ویژگی ها و فواید و مضرات هر کدام می توانید چای سبز یا سیاه را انتخاب کنید.
طرفدار چه نوع چایی هستید؟
راه حل هایی برای زیبا و سالم ماندن