محتوا (نمایش)
یکی از ویژگی های مهم هر انسانی نحوه تعامل او با دیگران است. این ویژگی می تواند بر موقعیت هر انسانی در محیط کار، خانواده و هر گروه دیگری که به آن تعلق دارد تأثیر بگذارد. روانشناسی اجتماعی یکی از شاخه های علم روانشناسی است که به بررسی نحوه ارتباط افراد با یکدیگر می پردازد.
همانطور که گفتیم رفتار و تعامل هر فرد با دیگران بر موقعیت او در محیط های مختلف تاثیر می گذارد. روانشناسی اجتماعی با مطالعه این رفتارها و تعاملات سعی در بهبود روابط انسانی و ساختن جامعه ای سالم دارد.
اگر می خواهید بدانید روانشناسی اجتماعی چیست و چگونه کاربرد دارد، با ایده آل مگ همراه باشید تا شما را با این شاخه از علم روانشناسی آشنا کنیم.
روانشناسی اجتماعی چیست؟
روانشناسی اجتماعی علمی است که درک رفتار فردی را در یک زمینه اجتماعی مطالعه می کند. به گفته روانشناس بزرگ گوردون آلورت، روانشناسی اجتماعی «رشته ای است که از روش های علمی برای درک و توضیح اینکه چگونه افکار، احساسات و رفتار افراد تحت تأثیر دیگران قرار می گیرد، استفاده می کند».
اصولاً روانشناسی اجتماعی تمام جنبه های درک رفتار فردی هر انسان را در یک محیط اجتماعی بررسی می کند. احتمالاً قبلاً تجربه کرده اید که افراد می توانند تأثیر قابل توجهی بر رفتار و انتخاب های شما داشته باشند.
فکر کردن به اینکه کسی شما را دوست ندارد باعث می شود رفتار متفاوتی داشته باشید و باعث می شود احساس عصبانیت کنید. این یک مثال ساده از نحوه تأثیرگذاری افراد بر مردم است.
یه لحظه فکر کن رفتارت چطوره؟ آیا رفتار شما زمانی که در کنار دوستانتان هستید تغییر می کند؟ رفتار شما با دیدن معلم یا رئیس خود چگونه تغییر می کند؟
جامعه نیز بر مردم تأثیر می گذارد. زندگی در یک جامعه پر استرس باعث بروز رفتارهای خاصی در افراد می شود. این رفتارها با واکنش افرادی که در جامعه ای سالم و به دور از تنش زندگی می کنند متفاوت است.
روانشناسی اجتماعی به مطالعه نحوه عمل، تفکر، احساس و رفتار افراد در متن جامعه می پردازد.
تفاوت روانشناسی اجتماعی با مردم شناسی و جامعه شناسی
انسان شناسی و جامعه شناسی از جمله علومی هستند که به بررسی تأثیر و تعامل انسان و محیط می پردازند. اما بین این دو علم و روانشناسی اجتماعی تفاوت وجود دارد.
انسان شناسی مطالعه فرهنگ انسانی است. انسان شناسان باورها و سنت های یک جامعه را مطالعه می کنند. عموماً تمرکز این پژوهشگران بر جامعه است. در حالی که روانشناسان اجتماعی مطالعه می کنند که چگونه جامعه بر افکار، احساسات و رفتار افراد تأثیر می گذارد.
مردم شناسان ممکن است سنت های مذهبی خاص، مانند جشن عید پاک در کلیساهای مختلف مسیحی را مطالعه کنند. اما روانشناسان اجتماعی به نحوه تعامل افراد با جامعه علاقه مند هستند، بنابراین مطالعه می کنند که چگونه افراد مذهبی در موقعیت های خاص با افراد غیر مذهبی متفاوت رفتار می کنند.
جامعه شناسی همچنین رفتار گروهی را مطالعه می کند. با این تعریف می توان به تفاوت این علم با روانشناسی اجتماعی پی برد. در روانشناسی اجتماعی، رفتار فرد در ارتباط با جامعه یا گروه های مختلف مورد بررسی قرار می گیرد. اما در جامعه شناسی رفتار گروه های مختلف در تعامل با یکدیگر و در ارتباط با جامعه بزرگتر مورد بررسی قرار می گیرد.
تفاوت مهم دیگر این علم با جامعه شناسی و مردم شناسی در نتایج تحقیقات و کاربرد آنهاست. تحقیقات برگرفته از علم روانشناسی اجتماعی بیشتر علمی است و کمتر تحت تأثیر سلیقه ها و نظرات شخصی است. این نتایج را می توان در قالب آمار و اعداد ارائه کرد و به همین دلیل اصول به دست آمده کاربرد بیشتری دارد.
کاربرد روانشناسی اجتماعی در مدیریت
افراد در محیط های مختلف دور هم جمع می شوند و گروه هایی را تشکیل می دهند. در این گروه ها رفتار هر فرد بر دیگران تأثیر می گذارد. اینجاست که روانشناسی اجتماعی وارد می شود.
استفاده از روانشناسی اجتماعی در مدیریت این امکان را فراهم می کند که به راحتی رفتار مصرف کننده را بررسی و پیش بینی کرد، ارتباط با او را گسترش داد و رضایت بیشتر را تضمین کرد. این موضوعات از توانایی های ضروری یک مدیر موفق است.
بهبود مهارت های مذاکره، کار تیمی موفق، مدیریت و کنترل تعارض از دیگر کاربردهای روانشناسی اجتماعی در مدیریت است. با استفاده از این دانش می توان تفاوت های فردی در محیط را کنترل کرد و از تعارضات جلوگیری کرد.
این ویژگی ها باعث می شود که رهبر گروه علاوه بر مدیریت صحیح کارکنان و افزایش کارایی کار، بتواند با مشتریان خود رابطه ای پایدار داشته باشد.
مسائل اجتماعی در حوزه روانشناسی اجتماعی
همانطور که گفتیم این شاخه از روانشناسی به بررسی رفتار افراد در گروه ها و جامعه می پردازد. اگر بخواهیم این علم را با جزئیات بیشتری بررسی کنیم، باید بگوییم که جامعه پذیری (تاثیر جامعه بر افراد)، تأثیر افراد بر جامعه و تأثیر افراد بر یکدیگر (تعامل افراد) در این علم بررسی می شود. .
محققان این شاخه از روانشناسی بیشتر به موضوعات زیر علاقه دارند:
- تعامل اجتماعی فرد در گروه
- عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر شخصیت
- رهبری
- رفتار غیر کلامی
- سازگاری
- پرخاشگری، درگیری و خشونت
- تعصب
- رفتار و ایده ها
- هماهنگی با گروه و محیط
- تأثیر عواملی مانند تلویزیون و بازی های رایانه ای بر روان انسان
- استرس و عوامل موثر در ایجاد آن
کاربرد تحقیقات روانشناسان اجتماعی در زندگی
تحقیقات انجام شده توسط روانشناسان اجتماعی می تواند تأثیر عمده ای بر درک ما از جنبه های مختلف سلامت روان و روح داشته باشد.
بخش عمده توسعه و تکامل این علم پس از پایان جنگ جهانی دوم شکل گرفت. در این دوره افراد به تعامل و رفتار اجتماعی علاقه مند می شوند.
روانشناسی اجتماعی در طول قرن بیستم به رشد خود ادامه داد. نتایج مطالعه این علم به افراد کمک کرده تا رفتار اجتماعی دیگران را بهتر درک کنند و بتوانند مشکلاتی مانند عصبانیت و استرس را بهتر کنترل کنند.
تحقیقات استنلی میلگرام، یکی از محققان برجسته در زمینه روانشناسی اجتماعی، نشان داد که افراد جامعه ترجیح می دهند از افراد قدرتمند و با نفوذ اطاعت کنند. این عدد نشان دهنده نقش و تأثیر رهبری در جامعه است.
بندورا یکی دیگر از محققین برجسته این علم نظریه یادگیری اجتماعی را مطرح کرد. او ثابت کرد که کودکان از بزرگترها الگو می گیرند و رفتار آنها را تقلید می کنند.
نقاط قوت و ضعف در روانشناسی اجتماعی
پیش بینی های این علم از نظر علمی قابل بررسی است و با آزمایش و تحقیق قابل قبول یا رد می باشد. همانطور که در بالا گفتیم نتایج تحقیقات این علم به صورت کمی و آماری قابل ارائه است و نظرات و سلیقه های فردی تاثیر کمتری بر آنها دارد. این موارد را می توان از ویژگی های مثبت این علم دانست.
با وجود دو ویژگی مثبت، باید بگوییم که این شاخه از روانشناسی در اصول و بحث های خود به تفاوت افراد توجه نمی کند و به این نکته توجه نمی کند که در شرایط یکسان افراد مختلف واکنش های متفاوتی از خود نشان می دهند.
این امر باعث می شود که روانشناسی اجتماعی تعریف ناقصی از فرآیندهای اجتماعی ارائه دهد.
نتیجه
نگاهی گذرا به اخبار روزانه نشان می دهد که مشکلات اجتماعی تا چه حد می تواند بر زندگی مردم تأثیر بگذارد. با درک بهتر این مشکلات، روانشناسان می توانند راه هایی برای پیشگیری، شناسایی و مقابله با چنین مشکلاتی بیابند.
روانشناسان اجتماعی مشکلات اجتماعی مانند مصرف مواد مخدر، جرم و جنایت، تعصب، خشونت خانگی، سلامت عمومی، قلدری و پرخاشگری را بررسی می کنند و به دنبال کاهش اثرات منفی این عوامل بر سلامت افراد و جامعه هستند. با استفاده از راهکارهای این علم می توانیم جامعه سالم و موفق تری داشته باشیم.
اگر هنوز در مورد روانشناسی اجتماعی و کاربردهای آن سوالی دارید، می توانید از ایده آل مگ بپرسید.